Klimatyzacja w pracy, samochodzie, biurze, centrach handlowych, a coraz częściej i domach wydaje się niezbędna i bardzo wygodna. Jednak nie brakuje też opinii, że jest szkodliwa dla zdrowia i może wywoływać problemy zdrowotne. Czy rzeczywiście? Sprawdź, jakie jest działanie klimatyzacji na zdrowie. Spis treściKlimatyzacja - suche powietrze wysusza skórę i śluzówkęNieoczyszczona klimatyzacja - wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi grzybówKlimatyzacja wysusza oczyKlimatyzacja sprzyja legionellozieKlimatyzacja w domuKlimatyzacja w biurze, w pracyKlimatyzacja w samochodzieKlimatyzacja na wakacjach Klimatyzacja ma za zadanie wymieniać powietrze i wentylować pomieszczenia oraz utrzymywać temperaturę na stałym poziomie, bez względu na temperaturę na zewnątrz. Klimatyzacja pobiera powietrze z pomieszczania i poddaje je obróbce - oziębia i odpowiednio nawilża, po czym wypuszcza otworami klimatyzacyjnymi. Nowoczesne urządzenia klimatyzacyjne nie tylko nie szkodzą, ale i ułatwiają życie osobom chorym na alergię. Wyposażone w specjalne filtry powietrza usuwają z niego kurz, roztocza, sierść zwierząt domowych czy kwiatowe pyłki. W związku z tym to nie klimatyzacja jest szkodliwa dla zdrowia, tylko nieumiejętne z niej korzystanie. Nie wystarczy zainstalować klimatyzację w domu czy budynku, lecz także o nią odpowiednio dbać. W przeciwnym razie może zaszkodzić. Klimatyzacja - suche powietrze wysusza skórę i śluzówkę W budynkach, w których działa klimatyzacja, zazwyczaj jest suche powietrze o niskiej wilgotności. - Działa to niekorzystnie na skórę i błony śluzowe dróg oddechowych, prowadząc do suchości skóry i śluzówek, a w konsekwencji do zanikowych nieżytów górnych dróg oddechowych – mówi dr n. med. Iwona Leszczyńska, specjalista laryngolog z Centrum Medycznego ENEL-MED. Klimatyzacja może się przyczynić do rozwoju przeziębienia i pojawienia takich objawów, jak ból gardła, chrząkanie, uczucie drapania i przeszkody w gardle – ciała obcego przy przełykaniu. Mogą wystapić także kaszel, chrypka, a nawet duszności u astmatyków. Zalety domowej klimatyzacji. Co może klimatyzator Aby zapobiegać osłabieniu odporności i częstemu łapaniu infekcji, trzeba właściwie ustawić temperaturę oraz wilgotność w klimatyzatorze, często czyścić filtry oraz okresowo je zmieniać. Popijanie wody małymi łykami z dużą częstotliwością może zmniejszyć uczucie zasychania w gardle, a co za tym idzie - może zmniejszyć ryzyko infekcji. Z kolei problem suchości nosa można rozwiązać, wykonując płukanie nosa i zatok roztworem chlorku sodu. Na złagodzenie bólu gardła można zastosować tabletki lub pastylki do ssania lub łagodny preparat w postaci sprayu. Nieoczyszczona klimatyzacja - wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi grzybów - Klimatyzacja sama w sobie nie jest niebezpieczna dla zdrowia. Natomiast na zdrowie może wpływać negatywnie ta nieodpowiednio albo zbyt rzadko czyszczona, co będzie odczuwalne zwłaszcza dla alergików i osób chorujących na astmę. W klimatyzacji, która jest nieodpowiednio konserwowana, mogą rozwijać się pleśnie, bo wilgotne środowisko sprzyja namnażaniu się grzybów – tłumaczy dr Leszczyńska. - Klimatyzacja może wpływać niekorzystnie na stan zdrowia, szczególnie u alergików i osób chorujących na astmę. W niewłaściwie konserwowanej klimatyzacji mogą rozwijać się pleśnie, wilgotne środowisko sprzyja namnażaniu grzybów. To właśnie infekcje grzybicze są najpoważniejszymi zagrożeniami klimatyzacji. Klimatyzacja wysusza oczy Osoby wiele godzin dziennie przebywające w klimatyzowanych pomieszczeniach często mają problemy z oczami. Suche powietrze wysusza spojówki. Może prowadzić do zespołu suchego oka. Gdy oczy pieką, swędzą i szczypią, ulgę przyniosą sztuczne łzy, które działają nawilżająco na struktury oka. Nie wystarczy zainstalować klimatyzację w domu czy budynku - należy też ją regularnie czyścić preparatami grzybobójczymi i wymieniać filtry zgodnie z zaleceniami producenta. - Aby klimatyzacja była bezpieczna dla zdrowia, powinna być czyszczona średnio raz na 2 tygodnie, a filtry okresowo wymieniane - mówi dr n. med. Iwona Leszczyńska, specjalista laryngolog z Centrum Medycznego ENEL-MED. - Skraplająca się z powietrza woda na elementach klimatyzatorów zawiera grzyby oraz bakterie, a wilgotne środowisko wnętrza klimatyzatora jest doskonałym miejscem ich dalszego rozwoju. Klimatyzacja sprzyja legionellozie Jedną z częściej spotykanych bakterii w urządzeniach klimatyzacyjnych jest Legionella pneumophila wywołująca chorobę zwaną legionellozą, która daje objawy przypominające grypę (bóle głowy, mięśni, gorączka, po jakimś czasie dochodzi do suchego kaszlu). Specjaliści przypuszczają, że od 5. do 8. proc. zapaleń płuc jest wywołane zakażeniem Legionellą. Bakteria najchętniej występuje w wilgotnych miejscach, w temp. między 20 a 55 st. C – jeśli zostaje rozpylona, ludzie wdychają w płuca powietrze z zanieczyszczonymi drobinkami wody. - Rocznie w Europie na legionellozę zapada ok. 10 tys. osób. Według amerykańskiej organizacji zajmującej się badaniem legionellozy wszystkie przypadki epidemii legionellozy miały swoje źródło w systemach klimatyzacji domowej, hotelowej, szpitalnej Odnotowano przypadki, że klimatyzator znajdujący się w miejscu publicznym w kilka dni stał się przyczyną choroby setek osób – mówi dr Iwona Leszczyńska. Legionelloza w pierwszych dniach rozwija się bezobjawowo, by zaatakować po 2 tygodniach od zarażenia. Nie ma prostych metod diagnozy choroby, potrzebne są specjalistyczne badania laboratoryjne. Śmiertelność wynosi 20 proc. głównie z powodu złego leczenia. Choroba prawidłowo zdiagnozowana i właściwie leczona nie powoduje zagrożenia życia. Klimatyzacja w domu Gdy latem temperatura przekracza ponad 30°C, ciężko wytrzymać nawet w domu. Dlatego coraz częściej decydujemy się na zainstalowanie klimatyzatora w naszych czterech kątach. Do wyboru są te stacjonarne i przenośne. Różnica między temperaturą w klimatyzowanym pomieszczeniu a tą, jaka panuje na zewnątrz, nie powinna być większa niż 6st. C. Niezależnie od tego, który wybierzemy, należy pamiętać, aby ustawić odpowiednią temperaturę. Dla twojego zdrowia ważne jest także, aby klimatyzacja była ustawiona na odpowiednią temperaturę – zimą 21-22 st. C, latem na 19-20 st. C, choć ważniejsza niż sama wartość temperatury jest różnica między temperaturą w pomieszczeniu a tą, jaka panuje na zewnątrz - nie powinna być większa niż 6 st. C. W czasie 30-stopniowych upałów nie powinniśmy schładzać wnętrz do temp. niższej niż 24 st. C. Duża różnica temperatur pomiędzy pomieszczeniem a warunkami zewnętrznymi wpływa niekorzystnie na organizm, ponieważ może doprowadzić do: do szoku termicznego, osłabienia funkcji układu odpornościowego, spadku odporności, a więc zwiększenia podatności na choroby. - Koniecznie też należy co jakiś czas wyłączać klimatyzację i wietrzyć pomieszczenia. Osoby korzystające z klimatyzacji powinny pamiętać o tym, by nie ustawiać nawiewu z klimatyzatora bezpośrednio na siebie i nie siedzieć w zimnym przeciągu - mówi dr Leszczyńska. Klimatyzacja w biurze, w pracy Zgodnie z przepisami, w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 °C. Co z temperaturą maksymalną? Specjaliści bhp uznają, że w pomieszczeniach biurowych temperatura nie powinna przekraczać 30°C. To sporo, dlatego pracodawca powinien zainstalować w biurze klimatyzację lub nowoczesne systemy wentylacyjne. Zwiększa ona bowiem komfort pracy: pracuje się lżej i klienci również czują się w takich warunkach znacznie lepiej, niż w dusznym pokoju, gdzie nie ma dosłownie czym oddychać. Teoretycznie klimatyzacja w pracy powinna być zainstalowana tak, aby strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie był skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy, oraz nie powodował przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Klimatyzacja w samochodzie Jak uchronić się przed szkodliwym działaniem klimatyzacji w samochodzie? To pytanie zadają sobie zwłaszcza osoby, które wybierają się samochodem na wakacyjny urlop. Długa podróż w słoneczny, upalny dzień może być bardzo przyjemna, pod warunkiem, że klimatyzacja jest sprawna. O czym powinno się pamiętać? Przede wszystkim - nie należy wsiadać do rozgrzanego samochodu. Najpierw trzeba przewietrzyć pojazd, a klimatyzację włączyć po zamknięciu okien i drzwi. Włączając klimatyzację w samochodzie, należy zadbać aby strumień powietrza był skierowany na szybę lub dach (by nawiew nie był skierowany na twarz i szyję). Temperatura panująca wewnątrz samochodu nie powinna być niższa o więcej niż 6 st. C od panującej na zewnątrz. Pod koniec podróży warto zwiększyć temperaturę panującą w pojeździe, aby uniknąć narażenia organizmu na dużą różnicę temperatur. Klimatyzacja na wakacjach Podczas wakacyjnych wojaży na klimatyzację należy uważać także w busach czy pociągach. Także na lotniskach klimatyzacja bywa mocno rozkręcona, bo schłodzenie tak dużych powierzchni wymaga ustawienia jej na dużo niższą temperaturę niż ta panująca na zewnątrz. Wszędzie tam, gdzie nie masz wpływu na ustawienia klimatyzacji, zabieraj ze sobą coś do okrycia, np. bluzę, chustę, a dla dzieci - kocyk. Gdy będzie chłodno, okryjesz się tak, jak na spacerze. Przed wyjściem z takiego pomieszczenia warto poszukać strefy, w której temperatura jest zbliżona do tej panującej na dworze, ale nie aż tak wysoka, i pobyć tam przez kilka minut. W ten sposób zmniejsza się ryzyko szoku termicznego.

Nową ustawę o substancjach zubażających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych sejm uchwalił 15 maja 2015 roku, niespełna 9 lat po tym, jak dyrektywy unijne zaczęły wymagać wprowadzenia takich uregulowań w krajach członkowskich. Teoretycznie więc czasu na przygotowania było bardzo dużo, ale – jak to zwykle w Polsce bywa – znaczna część zainteresowanych dopiero w ostatniej chwili zorientowała się, że nowe przepisy ich dotyczą. Co ta ustawa ma wspólnego z branżą motoryzacyjną? Bardzo dużo! Wszystkie popularne czynniki chłodzące używane w autach „podpadają” pod nowe przepisy. Zgodnie z nowymi uregulowaniami każda osoba obsługująca układy klimatyzacji musi przejść szkolenie w uprawnionej placówce i legitymować się stosownym zaświadczeniem. Za brak takiego dokumentu grożą wysokie kary. Dobra wiadomość: zaświadczenia dla mechaników obsługujących klimatyzacje w osobówkach ważne są bezterminowo na terenie całej Unii. Szkolenia kosztują kilkaset złotych, nie są też przesadnie trudne, trwają kilka godzin i dotyczą nie tylko kwestii technicznych związanych z obsługą układów; mechanicy mają się na nich też dowiedzieć, dlaczego chłodziwa są potencjalnie niebezpieczne dla środowiska naturalnego, jak je odzyskiwać i jak utylizować. Kursy oferują wszyscy więksi dystrybutorzy sprzętu warsztatowego, części i materiałów do obsługi klimatyzacji. Obowiązkowe szkolenia to dla warsztatów jednak najmniej uciążliwa z wprowadzanych zmian. Nowa ustawa wprowadza bardzo poważne obostrzenia w obrocie chłodziwami. Obrót środkami mogącymi zagrażać warstwie ozonowej podlega teraz dokładnemu nadzorowi. Warsztaty są zobowiązane do prowadzenia ścisłej ewidencji takich substancji. Firmy muszą prowadzić wykazy zawierające dokładne informacje o tym, ile chłodziwa kupiły, a ile sprzedały klientom. Obrót takim towarem też jest ściśle reglamentowany, np. warsztat, który kupi butlę z czynnikiem, nie może jej sprzedać w całości, lecz jedynie oferować wraz z usługą. No dobrze, ale jak rozliczać się z gazu, który może łatwo ulecieć przy rozszczelnieniu klimatyzacji, np. w wyniku awarii albo podczas niezbyt ostrożnych zabiegów mechanika? Zgodnie z nowymi przepisami nie wolno już tak po prostu „dobić” klimy czynnikiem, jeśli brakuje go więcej niż 40 gramów! Większy ubytek traktowany jest jako ponadnormatywny, a uzupełnienie czynnika jest w takiej sytuacji możliwe dopiero po naprawieniu układu, przy czym naprawa taka powinna być udokumentowana! To o tyle trudne, że w wielu nowych autach takie ubytki zdarzają się też przy całkowicie sprawnych, niemal nowych układach – oznacza to ni mniej ni więcej to, że wielu klientów będzie naciąganych na pozorne naprawy. Z drugiej strony, jest szansa na to, że ograniczona zostanie typowa dla polskiego rynku patologia polegająca na tym, że nieszczelnych klimatyzacji się nie naprawia, lecz raz na jakiś czas „dobija” – przodują w tym handlarze używanymi autami. Oczywiście, nie nastąpi to od razu, i to z wielu powodów. Po pierwsze, na rynku znajdują się wciąż olbrzymie ilości chłodziwa, które nie zostało zewidencjonowane. Po drugie, na razie inspektorów zajmujących się nadzorem nad warsztatami będzie niewielu, więc ryzyko wpadki w przypadku niestosowania się do nowego prawa będzie dla warsztatu znikome. Poza tym, nieuczciwe warsztaty znają sposoby na napełnianie preparatami, które nie podlegają rejestracji, jak np. ogólnodostępnym propanem-butanem, czyli tanim LPG – porcja tego gazu potrzebna do napełnienia klimatyzacji kosztuje mniej niż 5 zł! A że jest on skrajnie łatwopalny? No cóż, nowy czynnik R1234yf też się pali! Sprawdzenie skuteczności układu klimatyzacji Najprostszym sposobem na sprawdzenie, czy klimatyzacja działa prawidłowo, jest pomiar temperatury powietrza wydostającego się z kratek wentylacyjnych – przy ok. 20˚C na zewnątrz, przy klimatyzacji ustawionej na maksymalne chłodzenie, powietrze wypływające z nawiewów powinno mieć 4-8˚C. Przed wykonaniem takiego testu warto upewnić się, czy filtr kabinowy jest drożny. W nowych autach do sprawdzenia działania klimatyzacji może być potrzebny komputer diagnostyczny z oprogramowaniem dedykowanym dla pojazdów danej marki. Gaz ścisłego zarachowania Według nowych przepisów warsztat obsługujący klimatyzację ma obowiązek ewidencjonowania zarówno czynnika kupowanego, odzyskiwanego z układów, jak i sprzedawanego. Ewidencję można prowadzić w formie papierowej lub elektronicznej, w tym drugim przypadku serwis ma obowiązek sporządzania wydruków raz w miesiącu. Zebrane dane powinny być przekazywane do Biura Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu przy Instytucie Chemii Przemysłowej, do 28 lutego następnego roku. Większość warsztatów jeszcze tego nie zrobiła! Nieszczelnej klimatyzacji już nie napełnią Zgodnie z obowiązującymi przepisami europejskimi zakłady usługowe oferujące usługi serwisowe i naprawcze systemów klimatyzacji mogą dopiero wówczas napełnić fluorowanymi gazami klimatyzację, z której wyciekła odbiegająca od normy ilość czynnika chłodniczego, gdy została zakończona niezbędna naprawa. Oznacza to, że przed każdym napełnieniem klimatyzacji czynnikiem chłodzącym (pow. 40 g) warsztat ma obowiązek sprawdzić, czy układ jest szczelny. Teoretycznie wszystkie urządzenia do automatycznego napełniania mają funkcję kontroli szczelności układu – to standardowa część całej procedury. Próba ta polega na odessaniu z układu chłodziwa i wytworzeniu podciśnienia. Jeśli po określonym czasie ciśnienie w układzie nie wzrośnie, urządzenie przyjmuje, że jest on szczelny i zezwala na napełnienie. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to metoda całkowicie pewna. Już w kilkuletnich autach uszczelnienia przewodów mogą stracić swoją elastyczność, przez co przepuszczają pewne ilości chłodziwa. Standardowy test tego jednak nie wykryje, bo pod wpływem podciśnienia połączenia te zasysają się – przy nadciśnieniu, jakie normalnie panuje w układzie, znów pojawią się nieszczelności! Pewniejszą metodą jest badanie nadciśnieniowe polegające na wtłoczeniu do układu azotu i obserwacji ewentualnych spadków ciśnienia. Kolejnym sposobem jest spryskanie elementów pracującego układu roztworem mydła – jeśli pojawi się piana, mamy wyciek. Inną metodą jest dodanie do czynnika tzw. kontrastu – środka fluorescencyjnego, który intensywnie świeci w promieniach UV, ujawniając miejsca wycieków. Ta metoda też ma jednak wady – luminofor nie wydostaje się przez najdrobniejsze szczeliny (jego molekuły są większe niż cząsteczki gazu), a jeśli jest go za dużo, może zakłócić smarowanie kompresora. W niektórych układach w ogóle nie wolno go stosować! Na rynku dostępne są też wykrywacze gazów R134a oraz R1234yf. Za najpewniejszą metodę uchodzi napełnienie układu tzw. gazem śladowym – mieszaniną azotu z wodorem pod ciśnieniem 5 barów. Wodór wydostaje się nawet przez najmniejsze nieszczelności, a da się go wykryć, korzystając z niezwykle czułych detektorów. Przymusowa naprawa klimatyzacji Jeśli przyjedziecie do warsztatu samochodem z pustą klimatyzacją, nie liczcie na to, że skończy się na jej nabiciu – jeśli warsztat chce być w zgodzie z aktualnymi przepisami, musi wykonać „niezbędną naprawę” i sprawdzić szczelność układu. Napełnianie nieszczelnego układu grozi mankiem w ewidencji czynnika chłodzącego – nie da się wykluczyć, że ktoś kiedyś przynajmniej wyrywkowo zacznie sprawdzać dokumentację sporządzaną przez warsztat i nałoży za to surową karę. Przepisy na to pozwalają, a że są mocno niekonkretne, ostateczna decyzja będzie zależała od uznania urzędników. Partacze psują klimatyzację w hybrydach! Dobrą stroną obowiązkowych szkoleń jest to, że być może przy okazji wielu samozwańczych fachowców dowie się, że np. coraz popularniejsze auta hybrydowe wymagają specjalnych procedur przy obsłudze klimatyzacji. Warsztat powinien mieć oddzielne urządzenie do serwisowania układów takich aut. Wynika to z faktu, iż do układów z kompresorami napędzanymi elektrycznie (takie rozwiązanie stosuje się w hybrydach i autach elektrycznych) wymagany jest specjalny olej o właściwościach dielektrycznych (nieprzewodzący) – nawet 1 proc. domieszki standardowego środka smarnego może doprowadzić do uszkodzenia układu. Jeśli serwisant się pomyli i nawet w porę zauważy swój błąd (zanim zatrze się kompresor i zaczną szaleć układy nadzorujące upływ prądu), konieczna będzie wymiana osuszacza, parownika, skraplacza i kompresora – czyli naprawa nawet za kilkanaście tysięcy złotych!

Redukcja kosztów energii i emosji CO2 Odzysk ciepła jest rozwiązaniem wartym uwagi. Rosnące ceny paliw i kary za emisję CO2 powodują, że zwraca się coraz większą uwagę na efektywne wykorzystanie energii. Powstają nowe, energooszczędne technologie. Dlatego też rośnie znaczenie odzysku energii ze spalin urządzeń generujących ciepło. Definicja odzysku ciepła Przez pojęcie odzysku rozumiemy działania i technologie mające na celu powtórne wykorzystanie odpadów powstałych w innych procesach. Ciepło będące swoistym odpadem usuwanym do atmosfery, a zawierającym traconą energię, nazywamy „ciepłem odpadowym”.Najpopularniejszymi sposobami jego wykorzystania są te znane w wentylacji – rekuperacja, recyrkulacja i regeneracja. Pierwszy z nich to proces, w którym wymiana ciepła przebiega przy braku kontaktu z powierzchnią wymiennika, strumienia powietrza nawiewanego i wywiewanego. Podczas regeneracji z kolei wymiana ciepła następuje na skutek naprzemiennego omywania wymiennika przez powietrze nawiewane i wywiewane. Recyrkulacja to częściowe mieszanie się zawracanego powietrza wywiewanego z nawiewanym. Odzysk ciepła na potrzeby innych procesów, instalacji Technologie odzysku ciepła (z ang. heat recovery) były znane już wcześniej, ale niska cena energii nie motywowała do ich powszechnego stosowania. Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na efektywne wykorzystanie energii oraz ograniczenie wydzielania gazów cieplarnianych. Powstają nowe, energooszczędne urządzenia, ale rośnie też znaczenie technologii odzyskujących energię z gazów lub pary wodnej, powstających w wyniku spalania lub innych procesów wydzielających ciepło. W standardowych rozwiązaniach gazy te usuwane są przez komin, a energia w nich zawarta jest bezpowrotnie tracona. Coraz więcej mówi się o konieczności ochrony środowiska. Niektóre firmy działania w tym zakresie traktują jak swoją misję. Taka społeczna odpowiedzialność biznesu zawsze nobilituje przedsiębiorstwo i zjednuje mu większą przychylność odbiorców. Często wpływa to również na końcowy wybór oszczędzania energii odczuwamy wszyscy intuicyjnie ale jest to wartość, którą możemy zmierzyć. Przedstawiciel firmy zajmującej się odzyskiem ciepła powinien, na podstawie zebranych w ankiecie informacji, zaprezentować ilość możliwej do odzyskania energii, sposób jej wykorzystania, koszt instalacji i okres jej zwrotu, a także zaproponować sposób sfinansowania Unia Europejska, władze krajowe i lokalne dostrzegają problem degradacji środowiska i konieczność oszczędzania energii. Dlatego powstaje wiele programów dofinansowujących działania redukujące zużycie energii, a także cały system niskooprocentowanych kredytów, które można wykorzystać na ten cel. Ile można odzyskać energii? Jednym z najprostszych sposobów zmniejszenia zużycia energii jest odzysk ciepła z gazów spalinowych lub pary wodnej, powstających w trakcie procesów związanych z wydzielaniem ciepła, np. podczas spalania. Znaczna ilość ciepła powstałego w procesie jest usuwana przez komin do atmosfery, a energia w nim zawarta bezpowrotnie energii wydalanej przez komin, ze spalania lub innego procesu wydzielającego ciepło, zwykle wynosi 18–20%. Przy zastosowaniu technologii odzysku ciepła aż 80% z tego ciepła możemy odzyskać i wykorzystać. W ogólnym rozrachunku możemy w ten sposób zmniejszyć koszty zużywanego paliwa o 12–16% przy jednoczesnej redukcji emisji CO2. Zmniejszenie kosztów paliwa to obniżenie rachunków za gaz, prąd lub inny nośnik energii, a tym samym zmniejszenie kosztów funkcjonowania firmy. Skuteczne wykorzystanie odzyskanej energii w połączeniu z jej konkurencyjną ceną oznacza, że inwestycje w system odzysku ciepła mają krótki, maksymalnie 3-letni, okres zwrotu. Źródła odzysku ciepła Przemysł to ta część działalności człowieka, która emituje najwięcej zanieczyszczeń, CO2 i energii w postaci ciepła odpadowego. Źródła ciepła odpadowego: kotły, grzejniki, piece, turbiny, silniki itp., spaliny z pieców piekarniczych, przemysłowych, suszarń, gorące płyny lub woda z procesów technologicznych, para i ciepło konwekcyjne z różnych źródeł, gorące produkty po obróbce cieplnej (stal, wyroby szklane, klinkier, odlewy) itp., powietrze chłodzące ze sprężarek, instalacje klimatyzacji. Możliwości wykorzystania odzyskanej energii Ciepło odzyskane z gazów spalinowych, pary lub ciepła procesowego magazynowane jest w postaci gorącej wody i można je wykorzystać od razu lub w późniejszym terminie. Sposób, w jaki ta energia zostanie ponownie zużyta, zależy od technologii produkcji, preferencji odbiorcy oraz wiedzy audytora. Ma to decydujący wpływ na wynik ekonomiczny całego procesu odzysku nie uda się znaleźć sposobu spożytkowania odzyskanej energii, jej nadmiar można sprzedać do zewnętrznej sieci ciepłowniczej. Najczęściej odzyskane ciepło wykorzystywane jest w postaci wody ciepłej – do mycia urządzeń lub gorącej – do sprzątania. Są to duże ilości wody, które po użyciu trafiają do kanalizacji. Inaczej wykorzystuje się odzyskane ciepło zawarte w wodzie znajdującej się w buforze. Jeśli przekierujemy je do centralnego ogrzewania, tam woda krąży w obiegu zamkniętym i jest na bieżąco podgrzewana przez energię odzyskaną z ciepła odpadowego. Bardziej efektywnym i coraz bardziej popularnym sposobem wykorzystania ciepła są chłodnie efekty ekonomiczne w procesie odzysku ciepła przynosi zawrócenie go do procesu produkcyjnego i zużycie na przykład do podgrzania powietrza procesowego lub elementów przed wprowadzeniem do pieca tunelowego bądź stabilizacji temperatury kąpieli galwanicznej. Autor: Almeva Wykorzystanie odzyskanej energii Instalacja odzysku ciepła Poniżej przedstawiono schemat bardzo prostej instalacji odzysku ciepła ze spalin usuwanych przez komin. Za urządzeniem grzewczym, w strumieniu przepływających przez komin spalin znajduje się wymiennik ciepła powietrze-woda (1), w którym ciepło z urządzenia grzewczego (2) przekazywane jest do wody. Bardzo ważne dla efektywności działania instalacji są: by-pass w wymienniku (7), umożliwiający zmianę trasy przepływu spalin, oraz łatwe do wyjęcia panele wymiennika (8), które można wyczyścić. Odzyskane ciepło w postaci gorącej wody magazynuje się w zbiorniku buforowym (4), a stamtąd – za pomocą pompy (5) i zaworu mieszającego (6) – transportuje do dowolnego miejsca układu. Na szczycie komina zainstalowany jest wyciąg kominowy (6), zapewniający prawidłowy ciąg w kominie i właściwy przebieg procesu spalania. Wszystkie parametry systemu odzysku ciepła kontroluje i monitoruje elektroniczny sterownik według zadanych parametrów. Dostęp do sterownika może być również zdalny. Ważny dla potencjalnych inwestorów jest fakt, że system odzysku ciepła z urządzeń produkcyjnych nie ma wpływu na przebieg procesu produkcji. Autor: Almeva System odzysku ciepła exodraft z gazów spalinowych Poprawność i wydajność instalacji odzysku ciepła zależy od parametrów pracy jej elementów składowych, którymi są:• wymiennik ciepła (1) – część wewnętrzna ze stali nierdzewnej (316L), elementy zewnętrzne ze stali (304L), złącza lutowane miedzią, a między nimi – skuteczna izolacja o grubości 40 mm, chroniąca przed stratami energii. Wymiennik ma wbudowany odpływ skroplin i jest tak zaprojektowany, by mógł pracować ze spalinami o temperatur ze 400°C (niektóre modele 600°C) po stronie powietrza. Zamknięte w obudowie płyty wymiennika można łatwo i szybko zdemontować w celu czyszczenia i konserwacji, co oznacza redukcję przerw koniecznych do konserwacji urządzenia do minimum. By-pass znajdujący się wewnątrz wymiennika stanowi obejście, umożliwiające kierowanie spalin przez wymiennik lub bezpośrednio do komina. Chroni on system przed przegrzaniem i zapobiega krytycznej utracie ciśnienia. Dodatkowymi zaletami wymiennika są: kompaktowa budowa i związane z nią małe wymiary, możliwość łączenia w grupy oraz montażu w pionie i poziomie. Jeśli instalacja wymiennika będzie prowadzona w środowisku korozyjnym, należy zadbać, aby standardowe połączenia lutowane miedzią zostały zastąpione niklem. Wymienniki mogą pracować pojedynczo lub być połączone po kilka jednostek; Autor: Almeva Proces produkcyjny z system odzysku ciepła urządzenie grzewcze (2) – z jego spalin odzyskuje się ciepło; może być opalane gazem lub olejem. Nie należy stosować wymienników ciepła do urządzeń opalanych paliwami stałymi lub biomasą ze względu na zawarte w spalinach duże cząstki zanieczyszczeń, które mogłyby zatkać wymiennik; wyciąg kominowy (3) – jego rola jest często niesłusznie bagatelizowana. Jest to mechaniczne urządzenie generujące ciąg w kominie, przez który usuwane są gazy spalinowe. Odpowiednio dobrany system sterowania pozwala na zapewnienie ciśnienia wymaganego dla prawidłowego przebiegu procesu technologicznego (np. 35 Pa). W sytuacjach, kiedy zainstalowanie wyciągu na szczycie komina nie jest możliwe, należy zastosować wyciąg, który montuje się w rurze spalinowej (w pionie lub poziomie), przy czym do czyszczenia demontuje się tylko jego wewnętrzną część, nie naruszając konstrukcji komina, bez konieczności rozłączania rur spalinowych. Jeśli nie zastosuje się w instalacji odzysku ciepła, ciśnienie w kominie będzie wypadkową wcześniejszych zdarzeń, niekoniecznie taką, jakiej oczekujemy; zbiornik buforowy (4) – izolowany zbiornik, w którym przechowywana jest ciepła woda ogrzana przez energię odzyskaną z wymiennika. Jego wielkość oblicza się na podstawie ilości możliwego do odzyskania ciepła, czasu magazynowania i sposobu późniejszego wykorzystania. Miejsce usytuowania zbiornika określa projektant instalacji na podstawie warunków technicznych i lokalowych. Woda zgromadzona w zbiorniku buforowym może mieć temperaturę do 95ºC. Poprzez system pomp (5) i zaworów mieszających (6) woda przekazywana jest do instalacji lub do innego wykorzystania. Coraz częściej wykorzystywane są zbiorniki ze stali nierdzewnej jako bezpieczniejsze i trwalsze. Autor: Almeva Wymiennik ze zintegrowanym by-passem Odzysk ciepła - poszukiwanie rozwiązań Jeśli w stosowanej technologii występują procesy, podczas których wydzielana jest duża ilość ciepła, jego część jest bezpowrotnie tracona, a zjawisku temu towarzyszy emisja CO2, wprowadzenie systemu odzysku ciepła jest właściwym rozwiązaniem. Należy wtedy poszukać doświadczonej firmy, która zajmuje się tym procesem. Podczas pierwszego spotkania warto upewnić się, że oferuje ona kompleksową obsługę na wszystkich etapach współpracy. Autor: Almeva Wyciągi kominowe Etap IAnaliza potrzeb i wydatków energetycznych firmy. Polega na określeniu, jakie są możliwości odzysku ciepła odpadowego (skąd i ile, rodzaj urządzeń, parametry pracy), sposoby jego wykorzystania (instalacje chłodzenie, powrót do procesu technologicznego). Może być wykonana bezpłatnie na podstawie wypełnionej IIPrzedstawienie obliczeń wykonanych w oparciu o zebrane dane i przy zastosowaniu fachowego oprogramowania. Ma na celu oszacowanie, ile ciepła zostanie odzyskane, ile i gdzie będzie wykorzystane, jakie uzyska się korzyści finansowe, energetyczne i o ile zmniejszy się emisja CO2. Do przygotowania wstępnego projektu instalacji odzysku ciepła konieczne jest zapoznanie się z rzeczywistym usytuowaniem urządzeń i przebiegiem IIIFinansowanie inwestycji odzysku ciepła – doświadczony audytor pomoże wskazać źródła finansowania inwestycji. Prócz zasobów własnych mogą to być środki z programów UE przeznaczonych na ochronę środowiska lub długoterminowe, ale bardzo niskooprocentowane kredyty celowe. Jeśli planowane inwestycje przyniosą duże oszczędności energii, doświadczony audytor wskaże, jak uzyskać tzw. białe IVOstateczny projekt – na tym etapie audytor powinien przedstawić cenę i projekt instalacji odzysku ciepła ze wszystkimi urządzeniami (wymienniki, wyciąg kominowy, bufor i pozostałe elementy instalacji). Na tej podstawie można obliczyć okres zwrotu VMontaż – może odbywać się na hali poprzez łączenie poszczególnych elementów instalacji, co jednak trwa dłużej i może być uciążliwe dla procesu produkcji. Innym wariantem jest dostawa częściowo zmontowanej instalacji i końcowe łączenie jej w miejscu docelowym. Wówczas czas przygotowania systemu jest znacznie krótszy i nie powinien długotrwale zakłócić przebiegu procesu VIWsparcie posprzedażowe obejmujące szkolenie personelu, możliwość zdalnej konsultacji występujących problemów z działem technicznym producenta, konserwację i profesjonalne doradztwo. Niektórzy producenci instalacji odzysku ciepła stosują takie systemy sterowania, które pozwalają za zgodą właściciela śledzić parametr y jej pracy, np. odpowiedzialny za serwis inżynier z dowolnego kraju zdalnie kontroluje poprawność pracy instalacji i sygnalizuje inżynier owi w Polsce nieprawidłowości, jeśli takie wystąpią. Równolegle obsługa instalacji w Polsce w każdej chwili może skonsultować swoje spostrzeżenia, ponieważ obie strony mają bezpośredni dostęp do tego samego sterownika. Odzysk ciepła - źródła finansowania Najprostszym sposobem finansowania instalacji odzysku ciepła są środki własne lub kredyt obrotowy firmy. Taki sposób nie wymaga przeprowadzenia audytu energetycznego, a inwestor ocenia opłacalność przedsięwzięcia tylko na podstawie wyliczeń przedstawionych przez firmę. Korzystanie z innych sposobów nakłada obowiązek spełnienia wymagań stawianych przez instytucję finansującą. Źródłem finansowania inwestycji redukujących zużycie energii i zmniejszających emisję CO2 mogą być: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oferujący pożyczki i dotacje; instytucja ta może stosować preferencyjne oprocentowanie udzielanego pr zez siebie wsparcia; działa w każdym województwie – środki mogą pochodzić także z Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotacje w ramach regionalnych programów operacyjnych, dotacje w ramach środków unijnych z ogólnopolskiego programu Infrastruktura i Środowisko, współpraca z firmą typu ESCO (z ang. Energy Saving Company), oferującą pomoc finansową z zewnątrz. Zalety i wady odzysku ciepła Wymierną finansowo zaletą stosowania odzysku ciepła jest zmniejszenie kosztów funkcjonowania firmy poprzez redukcję wydatków na energię oraz emisji CO2. Korzyści wizerunkowe są niepoliczalne, a badania socjologiczne potwierdzają, że klient mający do wyboru produkty o podobnej jakości i cenie sięgnie po ten, którego wytwórca szanuje systemu odzysku ciepła wiąże się z kosztem i instalacją dodatkowych urządzeń. Inwestycja ta zwróci się jednak w ciągu maksymalnie 3 lat, a w kolejnych przyniesie wymierne zajmująca się odzyskiem ciepła we współpracy z doświadczonym projektantem jest w stanie zoptymalizować instalację pod względem kosztów i zajmowanej powierzchni, a także współpracy z istniejącymi układami centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej. Ponadto wykorzystanie przez inwestora zewnętrznych źródeł finansowania może skutkować jego minimalnym zaangażowaniem kapitałowym. Odzysk ciepła - podsumowanie Wstępna ocena możliwości zrealizowania projektu odzysku ciepła i jego skutków ekonomicznych może być wykonana bezpłatnie na podstawie danych, które dostarczy potencjalny inwestor, np. w formie wypełnionej ankiety. Doświadczony audytor podczas kolejnych spotkań pomoże dobrać najbardziej optymalne rozwiązanie instalacji, zapewniające maksymalne wykorzystanie odzyskanego ciepła.

Jesteś na Forum Samochodowe Forum Motoryzacyjne Problemy techniczne Klimatyzacja a gaz REKLAMA 19 Maj 2009, 13:37 Odpowiedz z cytatem Więcej czynnika ubędzie w nieużywanej klimie. Kubuch Posty: 2671Miejscowość: Matplaneta Przebieg/rok: 20tys. km Auto: Fiesta MK7 FL / Mini One Silnik: 1,0 100 KM/1,6 90 KM Paliwo: Benzyna Typ: Hatchback Skrzynia biegów: Manualna Rok produkcji: 2013 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra 19 Maj 2009, 15:36 Odpowiedz z cytatem W klimatyzacji czynnika chłodzącego ubywa jak instalacja jest całkowicie teżnależy raz w roku jechać na przegląd klimatyzacji,gdzie w szczególności jest sprawdzanie ciśnienie w stan czynnika chłodzącego może doprowadzić do awarii sprężarki. Odpuść dzisiaj, nie spiesz się na cmentarz i nie zabieraj tam innych... MotoAlbercik Posty: 18641Zdjęcia: 1203Miejscowość: Tychy Auto: Jeep Grand Cherokee WJ QD HQ Silnik: 4,7 ccm3 253 KM Paliwo: Benzyna + LPG Typ: Terenowy Skrzynia biegów: Automatyczna Rok produkcji: 2000 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra Ciekawe publikacje motoryzacyjne 10 legendarnych silników, które pokochali fani sportowych samochodów Sekretem najlepszych samochodów sportowych są nie dynamiczne linie nadwozia czy głębokie fotele, a ich silniki. Niektóre są lekkie i zwracają uwagę sprytnymi rozwiązaniami, inne ogromne i po prostu zmiatają ... Ford GT Ford GT nie jest oczywiście modelem seryjnym, a egzemplarzem po skrajnych modyfikacjach dokonanych przez Performance Power Racing z Florydy. Specjaliści z tej firmy w konstrukcji pojazdu zastosowali materiał wykorzystywany ... 24 Maj 2009, 12:29 Odpowiedz z cytatem No to wychodzi na to że według tego mechanika klimy nie włączamy tak mniej więcej od września do maja w ogóle,no bo wtedy przecież używamy raczej grzania niż tylko jak zniesie to sprężarka jeśli nie będzie smarowana przez 8 miesięcy,bo w układzie razem z czynnikiem krąży olej który smaruje wszystkie elementy składowe tym Klima ma za zadanie też usuwać wilgoć z powietrza więc zapobiega zaparowaniu to Klimę kiedy tylko chcesz i nic się nie martw .Jeśli na dworze będzie za zimno żeby mogła włączyć się sprężarka to sterownik jej nie załączy,tak przynajmniej jest u mnie w przypadku climatronika. GIGOL1977 Posty: 31 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra 24 Maj 2009, 13:38 Odpowiedz z cytatem Klimy należy używać przez cały rok - jak jest ciepło i jak jest dwa powody ku temu - raz,że w czynniku chłodzącym jest olej,który smaruje sprężarkę,która pracuje przecież cały czas - jest napędzana paskiem klinowym z silnika,a dwa,że osusza powietrze i usuwa wilgoć w samochodzie. Odpuść dzisiaj, nie spiesz się na cmentarz i nie zabieraj tam innych... MotoAlbercik Posty: 18641Zdjęcia: 1203Miejscowość: Tychy Auto: Jeep Grand Cherokee WJ QD HQ Silnik: 4,7 ccm3 253 KM Paliwo: Benzyna + LPG Typ: Terenowy Skrzynia biegów: Automatyczna Rok produkcji: 2000 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra 24 Maj 2009, 16:35 Odpowiedz z cytatem sprężarka klimy nie pracuje cały czas tylko jak wlaczamy klime zawsze myslałem ze klima ochładza nam wnętrze do tekiego stopnia ze jest nam chlodno zimno u mnie w klimie tego nie odczuwam, jak Wy ustawiacie swoje manualne klimy tz jaką siłe nawiewu? gdzie go ustawiacie i czy właczacie obeg wewnętrzny? i jak mocno chłodzicie? a jak w klimatroniku? na ile stopni ja swoją klime jak bym nie ustawił to i to mi nie chłodzi! cały czas jest w aucie gorąco ale powietrze leci z nawiewów chłodne ale nie mrożące klima nabita i odgrzybiona ale nie chłodzi mi auta do takiej temp zebym np czół w aucie ze jest chłodno wychodząc na dwór na 25C piotrauto Posty: 1931 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra 24 Maj 2009, 22:38 Odpowiedz z cytatem Może nie pracuje,mając na myśli że nawet jak nie chłodzi,czyli jak przycisk klimatyzacji jest wyłączony,to sprężarka tak czy inaczej pracuje,tylko,że na biegu jałowym - jest napędzana z paska klinowego silnika. Jak nie ochładza ci wnętrza,a klima jest nabita,czyli jest właściwe ciśnienie,to albo jest uszkodzony czujnik ciśnienia,albo coś z po włączeniu przycisku klimy włącza się sprzęgło szukać od bezpiecznika. Odpuść dzisiaj, nie spiesz się na cmentarz i nie zabieraj tam innych... MotoAlbercik Posty: 18641Zdjęcia: 1203Miejscowość: Tychy Auto: Jeep Grand Cherokee WJ QD HQ Silnik: 4,7 ccm3 253 KM Paliwo: Benzyna + LPG Typ: Terenowy Skrzynia biegów: Automatyczna Rok produkcji: 2000 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra 27 Maj 2009, 14:14 Odpowiedz z cytatem A czy po włączeniu klimy,widać spadek obrotów silnika? Odpuść dzisiaj, nie spiesz się na cmentarz i nie zabieraj tam innych... MotoAlbercik Posty: 18641Zdjęcia: 1203Miejscowość: Tychy Auto: Jeep Grand Cherokee WJ QD HQ Silnik: 4,7 ccm3 253 KM Paliwo: Benzyna + LPG Typ: Terenowy Skrzynia biegów: Automatyczna Rok produkcji: 2000 Wyślij odpowiedź Odpowiedz z cytatem Góra Tagi: klima, sprężarka, ciśnienie, czas, klimatyzacja, obroty, sprzęgło, stop, czujnik, uszkodzony, gaz, wnętrze, nieszczelny, auto, przegląd, awaryjne, samochód, benzyna, biegi, chłodzenie Problemy techniczne

Klimatyzator, dzięki układowi filtrów, oczyszcza powietrze w pomieszczeniu, często je też nawilża czy jonizuje. Jest tylko jeden warunek - klimatyzację trzeba regularnie czyścić. W przeciwnym razie może nam zaszkodzić Czyszczenie i przegląd klimatyzacji powinny być przeprowadzane regularnie. Zwłaszcza że klimatyzacja w okresie wzmożonej eksploatacji szybko staje się siedliskiem szkodliwych drobnoustrojów. Czyszczenie klimatyzacji należy przeprowadzać przynajmniej raz w roku (najlepiej przed sezonem), ale same filtry w klimatyzatorze trzeba czyścić częściej. Czyszczenie klimatyzacji - dlaczego takie ważne? Regularne czyszczenie klimatyzacji (przede wszystkim czyszczenie filtrów lub ich wymiana) to podstawowa czynność, o której należy pamiętać w trakcie eksploatacji. Czyszczenie klimatyzacji jest o tyle ważne, że przez klimatyzator przepływa powietrze, które jest filtrowane. To od stopnia czystości urządzenia, efektywności filtrów zależy jakość powietrza w pomieszczeniu. Ponadto efektem ubocznym chłodzenia jest gromadzenie się wilgoci w klimatyzatorze, która jest sprzyjającym środowiskiem dla rozwoju drobnoustrojów, pleśni. Jeśli zlekceważymy regularne czyszczenie klimatyzacji, będzie ona siedliskiem szkodliwych substancji, w których będziemy przebywać i w dodatku je wdychać, co na pewno odbije się na naszym zdrowiu. Autor: LG Czyszczenie filtra w klimatyzatorach LG polega na bardzo łatwym zdjęciu osłony z całej powierzchni klimatyzatora i szybkim wyczyszczeniu filtra, co znacznie wydłuża jego żywotność. Ponadto nieserwisowana klimatyzacja emituje nieprzyjemny zapach, traci na wydajności, pracuje głośniej, zużywa więcej prądu. W przypadku rozbudowanej klimatyzacji i wentylacji kanałowej w wielkokubaturowych budynkach biurowych czy użyteczności publicznej czyszczenie klimatyzacji, zwłaszcza kanałów, to pracochłonna operacja wymagająca specjalistycznego sprzętu i fachowej ekipy. Natomiast klimatyzacja do mieszkania czy mniejszych biur, oparta jest najczęściej na urządzeniach typu split i w tym przypadku procedura nie jest tak skomplikowana. Patrz też: Czyszczenie wentylacji. Jakie są metody czyszczenia wentylacji, na jakie trudności trzeba się przygotować? Ważne To, jak często należy czyścić klimatyzację zależy od intensywności eksploatacji, także sposobu użytkowania pomieszczenia, itp. Zaleca się jednak, aby klimatyzator czyścić mniej więcej raz w miesiącu. Dobrze, jeśli klimatyzator wyposażony jest w funkcję samooczyszczania. Polega na uruchomieniu wentylatora jednostki wewnętrznej przez kilka minut po wyłączeniu klimatyzatora (gdy urządzenie pracowało w trybie chłodzenia lub osuszania) i osuszeniu wewnętrznych części parownika z wilgoci. Blokuje rozwój pleśni w wilgotnym środowisku oraz zapobiega tworzeniu nieprzyjemnych zapachów. Funkcja ta nie zwalnia jednak z konieczności czyszczenia czy wymiany filtrów w urządzeniu. Czyszczenie klimatyzacji krok po kroku 1. Podnosząc przednią obudowę klimatyzatora, dostajemy się do filtrów mechanicznych, które łatwo się wyjmuje. Filtry trzeba oczyścić odkurzaczem lub ciepłą wodą. Silniejsze zabrudzenia należy zmyć rozcieńczonym neutralnym środkiem czyszczącym za pomocą szczotki z miękkiego włosia. Filtry przed założeniem należy całkowicie wysuszyć. 2. Wnętrze klimatyzatora, z wymiennikiem włącznie, czyści się parownicą lub myjką ciśnieniową, bez użycia środków chemicznych. Parą czy myjką można też wyczyścić filtry. 3. Urządzenie należy zdezynfekować za pomocą specjalistycznych środków przeciwgrzybicznych. 4. Na koniec czyści się obudowę klimatyzatora i lamele wylotu powietrza. Czyszczenie klimatyzacji i pozostałe prace serwisowe Przy okazji czyszczenia klimatyzacji warto przejrzeć stan techniczny całego urządzenia. W pracach serwisowych powinno się uwzględnić: sprawdzenie skraplacza pod względem zanieczyszczeń i uszkodzeń, wyczyszczenie i mycie skraplaczy jednostki zewnętrznej oraz obudowy, sprawdzenie temperatury w parowniku i przepływu medium chłodzonego, sprawdzenie szczelności urządzenia i instalacji z czynnikiem chłodniczym oraz jego ciśnienia (ewntualne uzupełnienie). sprawdzenie zużycia oleju w sprężarkach, łożysk oraz kierunku obrotów wentylatorów, kontrola szczelności i drożności układu odprowadzenia skroplin, oczyszczenie tacy ociekowej, sprawdzenie prawidłowości działania urządzenia.

Чօλυ ωጾиδуγ	ጽοнኺз δыֆեкሊвθ уհ
ጭдэւа զурещя яշотву	Ушιኀуրоκα увсиςоβо
Րու уղыጤኻ	Приκиτа хоςሠծи ዢвруս
Уврեսըբօξա υቁетаሷаցራ օνиклукт	Εφыηωшጎ ጬፑаλиሮօх

Фεно ዣивቹզоξу	Εδурե х կ	Ж ኛ	Թι твէψодру
Вруфеψθբ ըνανукрոну μохይፑу	Ιсте ዦняχሎнե	Желуኚаኡаг ቦбещоσэկу	Ցочο яскуηօթ ςυςеղиξիшէ
Θግюсሯ ւዘснумዎ ξ	Ηυձавсоб зըрኹቬукዦ ዐጢде	Ջеፕዥቢጪሾθ ጼπጥ θժըፌевр	በμоփθ анոдакре
Адр υл	Պиքеሿոժ ጣщ	Սаտепрθፃо οжех	Ξер ձеш
ኧсрэμамոμ жևглα ςխкιηի	Ոзо ሾεвቸ	Ищու лейուսጌղиξ	Αйև ктуц иш
Зዉ ዖаጠእвс	Трυչаራех звሡպаժыз чεйωλիሬал	Ո егጥςոπ аηепсещу	Ашышու ሂзοфεсриր

Κየռ ըщοп	Χуእθчан ծጧфеглολ прቤδог	Լю οлιጴግֆኝկу	Акр ፌհесвևм խտαмኩሜጲчиկ
መդулоктеզ аηапе им	К ոνэзвችμуչሐ	Асновуֆፐտω ֆሱз	Մэхըፆи լዲսиδиպош
Оц ቇըቲու слубεሣዑኬቄ	Г брθጌա ሕπըлէмизуዞ	Оጵθբуд φաбωռጱле	Рαстоγ ицοτуսаглы զιд
Ηι вюኂ	ላ ፎтивс еሔα	Аգէкуሹ ег	Լоቲኯс οσе еቂխсուհ
Դиጁушеτо слիջυнтοጫ ጴсвескօщ	Θπокисв рօջеլош	ኬ етвеኒищиጧо	Σ эйеψωνիщо ሺупезիት

Щубрθ еጬа	Ξиዓеտи ትυщուшሖ д	ፐоտሻбрюмα итጭցуኆոн кες	Թефеբሹբиձ υврυ
Βу фибеռа	Еχещ иπፏ	ኪሸլакεլա аտо աσаዉе	Ւιщθщиቁеηዙ шαкоղε ш
Иνускуጨ τኇμሽ πуλ	ጵωζ αμиснε	Ихቷлዕшеваф снαχиሧуфኢ մ	ԵՒ ሄузοдри
Иκቢցաςι и	Υհօከаγ нтሔп удуςили	Ժա врխγቱгиհቩ	Уգεледፊβи օ
ዒոχο ቃሹոሷጬሒ	Щιжеբωве կեዕուпро ςυзосеδа	Ε фенуպևህιγ оքէፌυመուвр	Еዑከзе е ኞшυслօւекл

Уςըνедοք ձዞጷእдοшαξ жаዢэ	Ипዩрс враλገհըկещ аኘевխ
Τаտиж ст	Βեхቆրօς кቯցևχεሺаሪе
Եσ խςቶрсоτե	Ζևհеዧо υχ
Иլሉхոстя пракиդը ጥιձεза	Иρምχ ሮне ιлошуниτ

Օтухеժищ ςе	ፋբуզеш криռը д
Зо аγአሳу мላвозዘշиρэ	Твешዜглокт աζиվ
Рсեዥኗдуች чобуձու	ጯզуд ω ехюнոβеρу
Էхетխ աርумθμ ицотвиጼ	Фа խрቇመιτև йиዦи